دیماه سال گذشته، بحث فیلترینگ اینستاگرام که در حال حاضر پرطرفدارترین شبکه اجتماعی در ایران است مطرح شد و زمزمه آن، پس از فیلترینگ تلگرام که در اردیبهشت ۹۷ انجام شده بود، بحثهای زیادی را ایجاد کرد. در آن زمان جواد جاویدنیا که دبیر کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه بود، به پیوست گفت که «برای اولینبار مسئولان تصمیمگیرنده درباره سیاستهای کلی وضعیت اینترنت ایران در شورای عالی فضای مجازی، برای یک شبکه اجتماعی و اپلیکیشن، محدودیت ترافیکی در سطح کل کشور تعیین کردهاند» و این ایپلیکیشن اینستاگرام بود که جاویدنیا مدعی شده بود، «حجم ترافیک مصرفی کاربران اینستاگرام در ایران، از میزان محدودیت تعریف شده توسط آنها عبور و به همین دلیل دادستانی کل کشور دستور قضایی مسدودسازی اینستاگرام را صادر کرده است.»
در پاسخ به این ادعا، محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات اعلام کرد که «شفاف اعلام کنند اگر اینستاگرام را فیلتر کردند از فردا در زندگی مردم و توانمندیهای داخلی چه تاثیری خواهد گذاشت.»
در نهایت، روز گذشته، چندین ماه پس از بحثهای لفظی مسئولان ایرانی در شبکههای اجتماعی و رسانهها، که بهنظر میرسید بهدنبال آماده کردن افکار عمومی برای فیلترینگ اینستاگرام هستند، جواد جاویدنیا، دبیر کارگروه تعیین مصادیق و محتوای مجرمانه و سرپرست معاونت دادستانی کل کشور در امور فضای مجازی، درباره تعامل میان دولت ایران با شبکههای اجتماعی در خصوص دسترسی به اطلاعات کاربران ایرانی این شبکههای اجتماعی به تسنیم گفت که «تلگرام آغاز این مذاکرات بود که چند سال پیش انجام شد و اعلام هم کردند. با همین استدلال سعی کردند از صدور دستور فیلترینگ خودداری شود. از همان زمان تأکید این بود که یک نرمافزار قوی داخلی داشته باشیم که هروقت تلگرام نخواست همکاری کند و خدمات بدهد، مردم با انگیزه خودشان به این سمت بیایند. این یکی از مواردی بود که بعدا در جریان دی ۹۶ خودش را نشان داد و [تلگرام] همکاری نکرد و بسیاری از کانالها فعال بودند که مسدود نشدند و به شدت هجمه کردند و به آتش اغتشاشات دامن زدند و در مقطعی تلگرام فیلتر شد.»
او درباره همین موضوع به دیجیاتو نیز گفت که «ما مجبور بودیم تا برای جلوگیری از آسیبهای بیشتر، پل را تخریب کنیم» و تلگرام فیلتر شد. البته او در ادامه اعلام کرد که «فیلترینگ تلگرام موفق نبود و شکست خورد».
با این حال سناریوی فیلترینگ اینستاگرام همچنان در جریان است، بهطوریکه جاویدنیا درباره این مساله به تسنیم توضیح داد که «در مورد اینستاگرام هم دقیقا همین امر مطرح شده بود؛ یعنی در مصوبات کمیته فیلترینگ وجود دارد. یک مقطعی بحث فیلترینگ هوشمند مطرح شد. دادستانی کل مخالف این امر بود، این کار انجام نشد و فیلترینگ هوشمند شکست خورد و سپس بحث یک سری مذاکرات پیش آمد. در مذاکرات هم [اینستاگرام] گفت اصلاً من برای مذاکره نمیآیم. گفتند فیلتر میکنیم، گفت فیلتر کنید مشکلی ندارد و هر کاری میخواهید بکنید؛ من نمیتوانم مطابق قواعد شما کار کنم. گفتیم اشکالی ندارد آقای آمریکایی شما برای ما یک شهرکی درست کن و ما میرویم آنجا زندگی میکنیم. بعد که درباره قانون صحبت میکنیم میگوید من قوانین خودم را دارم.»
سرپرست معاونت دادستانی کل کشور در امور فضای مجازی در این گفتوگو اعلام کرد که «نمیتوانیم در فضای مجازی مانند فضای فیزیکی، گشت فیزیکی بگذاریم. فضای شبکه اجتماعی، فضایی بسیار وسیع است که حدود ۲۵ میلیون اکانت داخل کشور داریم و حدود ۲۵۰ میلیون پست روزانه در اینستاگرام منتشر میشود. اینها نیازمند یک رصد هوشمند است. رصد هوشمند هم اگر بخواهد اتفاق بیفتد نیازمند یکسری زیرساختها و ایجاد دسترسی از سوی آن شبکه است. در کشور با استفاده از گروههای داوطلب، بخشهای مختلفی هستند که با پلیس و مرجع قضایی همکاری، رصد و گزارش میکنند. مدیریت این شبکه اجتماعی هم هیچ همکاری نمیکند.»
اما جاویدنیا معتقد است که «دولت به هر ترتیبی که هست باید مانع فیلترشکنها بشود؛ دور زدن فضای مجازی با استفاده از فیلترشکن در حکم ورود و خروج قاچاق از مرز است و دولت به هرترتیبی که هست باید مانع شود.»