اختلالات اینترنت مانع آموزش مجازی دانشگاه‌ها در زمان کرونا

دامنه شیوع ویروس کرونا که تمامی استان‌ها را در بر گرفته، باعث تعطیلی دانشگاه‌ها و مدارس کشور شده و برای جلوگیری از عقب‌ماندگی تحصیلی وزارتخانه‌هایی مانند علوم و آموزش و پرورش سازوکارهایی را با محوریت آموزش از راه دور در پیش گرفته‌اند.

به نحوی که وزارت علوم پس از مواجهه با چالش چگونگی تداوم فعالیت‌های آموزشی در بحران کرونا، طرح جایگزینی آموزش الکترونیکی و غیرحضوری بر پایه فضای وب را به جای آموزش حضوری از تاریخ چهارم اسفند ۱۳۹۸ و با شروع فراگیری ویروس کرونا به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی وابسته، ابلاغ کرد. با این حال شواهد نشان می‌دهد که سازوکارهای آموزش مجازی با کمبودها و نقدهایی همراه است.

هرچند شیوه آموزش مجازی، دانشگاه‌ها را در مسیر جدیدی در حوزه آموزش قرار داده و حرکت مثبتی به شمار می‌رود، اما به نظر می‌رسد نبود زیرساخت‌های آموزش مجازی در دانشگاه‌ها در دوران کرونا پررنگ‌تر شده است. بررسی‌های صورت گرفته از دانشگاه‌ها حاکی از آن است که شیوه آموزش مجازی در این شرایط با نواقصی همراه است و ابراز نارضایتی از سوی دانشگاه‌ها و دانشجویان از این بابت عنوان می‌شود. از جمله این نواقص می‌توان به اختلالات دسترسی به اینترنت و جایگزینی پیام‌رسان‌های خارجی به جای بستر آموزش مجازی اشاره کرد.

از آنجایی که بسیاری از دانشگاه‌ها بستر داخلی برای آموزش مجازی ندارند مجبورند از شبکه‌های پیام‌رسان استفاده کنند اما قطع و وصل شدن‌های پی‌درپی و کندی اینترنت از جمله چالش‌هایی است که در این راستا مطرح می‌شود. برخی دانشگاه‌ها می‌گویند حتی در صورت داشتن پلتفرم آموزش مجازی قطع و وصل شدن‌های پی‌درپی اینترنت در آموزش دروس تخصصی امکان دیالوگ و مکالمه را از آنها گرفته است.

یکی دیگر از نکات مهم در اجرای مدل آموزش مجازی، بحث پرهزینه بودن آن برای دانشجویان است؛ چرا که آن‌ها مجبورند برای حضور در یک کلاس مجازی، هزینه زیادی برای خرید بسته‌های اینترنتی بپردازند. هر چند اپراتورهای اینترنت برای مدت حدود ۱۲ روز تا پایان اسفندماه ۱۰۰ گیگابایت اینترنت رایگان در اختیار کاربران اینترنت ثابت قرار دادند اما با در نظر گرفتن این موضوع، برخی دانشجویان اعلام کرده اند که دارای مودم‌های اینترنت ثابت نبوده و همچنان مجبورند از اینترنت تلفن همراه خود برای حضور آنلاین در کلاس‌ها استفاده کنند.

از سوی دیگر طرح درخواست از وزارت ارتباطات برای کمک به تسریع تکمیل زیرساخت‌های مورد نیاز آموزش‌های الکترونیک از جمله پهنای باند نیز از دیگر مواردی است که از سوی دانشگاه‌ها عنوان می‌شود و در این میان دانشگاه‌ها امیدوارند که با تحقق وعده‌های وزارت ارتباطات، امکانی فراهم شود که در جهت تکمیل زیرساخت‌ها، پهنای باند بیشتری در اختیار داشته باشند.

فارغ از موضوع زیرساخت‌های سخت‌افزاری که قاعدتاً نیاز به تقویت و پشتیبانی دانشگاه‌ها دارد، یکی از مشکلاتی که با برگزاری کلاس‌های درس مجازی نمود بیشتری یافت مشکل پهنای باند مربوط به کلاس‌های برخط و آنلاین است که در صورت تقویت پهنای باند، موضوع آموزش مجازی و راه دور می‌تواند صورت نهادینه به خود گیرد.

موضوع آموزش مجازی بر بستر پیام‌رسان‌های خارجی از دیگر مواردی است که به دلیل نبود امکانات پیام‌رسان‌های داخلی دانشجویان را سردرگم کرده است. چرا که دانشجویان معتقدند پیام‌رسان‌های داخلی کیفیت مدنظر را ندارند. پیام‌رسان تلگرام با محدودیت و فیلتر روبه‌رو است و پیام‌رسان واتس‌اپ و اینستاگرام تنها امکانی است که دانشجویان در اختیار دارند و به دلیل نبود بسترهای کلاس مجازی، باید به این پیام‌رسان‌ها تکیه کنند.